Trung Quốc là thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam, với nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh sau đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, quy trình đăng ký xuất khẩu gạo và cám gạo sang thị trường này đòi hỏi sự hiểu biết sâu về các quy định mới của Trung Quốc. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết để doanh nghiệp nắm rõ thủ tục, tiêu chuẩn và cách thức thực hiện hiệu quả.
1. Tổng Quan Về Thị Trường Gạo, Cám Gạo Tại Trung Quốc
- Nhu cầu lớn: Trung Quốc tiêu thụ hơn 150 triệu tấn gạo/năm, trong đó 5-10% phụ thuộc vào nhập khẩu. Gạo Việt Nam chiếm 33% thị phần nhập khẩu của Trung Quốc trong 4 tháng đầu năm 2023.
- Cơ hội cám gạo: Nhu cầu cám gạo làm thức ăn chăn nuôi tại Trung Quốc cũng tăng, mở ra tiềm năng cho doanh nghiệp Việt.
- Thách thức: Từ năm 2022, Trung Quốc áp dụng Lệnh 248 và 249, yêu cầu đăng ký mã GACC và tuân thủ nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm.
2. Quy Trình Đăng Ký Xuất Khẩu
Bước 1: Đăng ký doanh nghiệp với cơ quan thẩm quyền
- Doanh nghiệp phải đăng ký với các cơ quan như Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ NN&PTNT) hoặc Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) tùy theo nhóm hàng 28.
- Hồ sơ cần chuẩn bị:
- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
- Bản cam kết sản xuất an toàn.
- Sơ đồ quy trình sản xuất.
- Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật 11.
Bước 2: Đăng ký mã GACC trên hệ thống CIFER
- Mã GACC là mã số bắt buộc để thông quan hàng hóa vào Trung Quốc. Doanh nghiệp cần:
- Tạo tài khoản trên trang https://cifer.singlewindow.cn.
- Nộp hồ sơ điện tử qua cơ quan đầu mối Việt Nam (ví dụ: Cục Bảo vệ Thực vật).
- Chờ phê duyệt từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC).
- Thời gian xử lý: 2–3 tháng.
Bước 3: Chuẩn bị hồ sơ hải quan
- Hồ sơ bắt buộc:
- Hợp đồng thương mại.
- Giấy chứng nhận xuất xứ (CO).
- Giấy kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate).
- Chứng nhận chất lượng (theo tiêu chuẩn Trung Quốc).
- Tờ khai hải quan.
3. Tiêu Chuẩn Chất Lượng Gạo Xuất Khẩu
Trung Quốc yêu cầu gạo phải đáp ứng các chỉ tiêu nghiêm ngặt:
Trung Quốc yêu cầu gạo phải đáp ứng các chỉ tiêu nghiêm ngặt:
| Loại gạo | Tấm (%) | Độ ẩm (%) | Hạt hư (%) | Tạp chất (%) |
|---|---|---|---|---|
| Gạo trắng 25% tấm | <25 | <14.5 | <2.0 | <5.0 |
| Gạo trắng 5% tấm | <5.0 | <14 | <1.5 | <0.1 |
Lưu ý:
- Tránh tồn dư thuốc trừ sâu, phân bón.
- Đóng gói trong bao đay (25–50 kg/bao) để giảm hao hụt độ ẩm.
4. Khó Khăn & Giải Pháp
Thách thức:
- Quy định thay đổi liên tục: Lệnh 248/249 yêu cầu cập nhật hồ sơ định kỳ 810.
- Giới hạn doanh nghiệp xuất khẩu: Chỉ 22 doanh nghiệp Việt được phép xuất khẩu chính ngạch 10.
- Kiểm soát chất lượng khắt khe: Mẫu hàng có thể bị kiểm tra lại tại cảng Trung Quốc 3.
Giải pháp:
- Hợp tác với đơn vị tư vấn chuyên nghiệp: Để xử lý hồ sơ, tránh sai sót kỹ thuật.
- Áp dụng quy trình GAP, HACCP: Đảm bảo tiêu chuẩn từ khâu trồng trọt đến chế biến 15.
- Theo dõi cập nhật từ Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương: Các cơ quan này thường xuyên tổ chức hướng dẫn đăng ký mã GACC 8.
5. Lời Khuyên Cho Doanh Nghiệp Mới
- Nghiên cứu kỹ thị trường: Hiểu rõ nhu cầu từng khu vực tại Trung Quốc (ví dụ: tỉnh Quảng Đông, Vân Nam tiêu thụ gạo hạt dài).
- Chuẩn bị hồ sơ sớm: Tránh trì hoãn do thời gian phê duyệt mã GACC kéo dài.
- Đầu tư công nghệ: Sử dụng máy sấy, đánh bóng để đáp ứng tiêu chuẩn độ ẩm và tỷ lệ tấm 59.
- Xây dựng quan hệ đối tác: Lựa chọn nhà nhập khẩu uy tín tại Trung Quốc để giảm rủi ro thanh toán 11.
Kết Luận
Xuất khẩu gạo và cám gạo sang Trung Quốc mang lại lợi nhuận cao nhưng đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về an toàn thực phẩm và thủ tục pháp lý. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, hợp tác với cơ quan chức năng và đơn vị tư vấn chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa cơ hội thành công.
